10 verloren jaren in IT diensten
29-01-2017
In veel sectoren is de business weer op het niveau van vóór rampjaar 2008, maar niet in de IT dienstverlening.
In 2015 is de IT diensten omzet in Nederland van de Top-Tien bedrijven verder gedaald tot €4,48 miljard. Deze daling doet zich al voor sedert 2008 toen de totale gesommeerde omzet van de top-tien nog €6,35 miljard was. In zeven voorbije jaren is er voor €1,87 miljard aan IT diensten omzet bij deze bedrijven op de Nederlandse markt verloren gegaan.  Het ligt voor de hand dat de afzwakkende neergaande trend ook in 2016 plaatsvond. Â
De tien bedrijven leveren niet alle omzet, er zijn nog tal van kleine dienstverleners en de business omzet van KPN zit er niet bij omdat die niet goed te achterhalen is. De totale IT diensten omzet in Nederland is circa €5,83 miljard in 2014, zodat de top-tien 77% van de totale omzet voor hun rekening nemen. Dat is wel representatief.
Het is niet zo gemakkelijk te achterhalen waar dat massieve omzetverlies nu eigenlijk is neergeslagen. De belangrijkste reden daarvoor is dat de tien bedrijven hun omzetstromen allemaal op hun eigen manier interpreteren. Of het nu naar business line of naar marktsegment is. Daardoor is vergelijken vrijwel onmogelijk en kunnen de bedrijven zelf ook geen goede prognoses maken. Dat is niet in hun eigenbelang. Transparantie is beter. Vaak verdoezelen bedrijven uit concurrentieoverwegingen informatie en werken zij daarin niet samen.
Maar het is vreemd om op geheimhouding en disinformatie te concurreren.
Zo heeft Atos Nederland in 2012 de omzet van consulting en Technology Services samengevoegd, waardoor de Consulting omzet, die in 2011 al teruggezakt was tot €53 miljoen niet meer afzonderlijk uitgesplitst kan worden. Duidelijk is wel dat alle bedrijven op deze dienstverlening veel omzet verloren, ik denk meer dan een paar honderd miljoen sedert 2008. Ook denk ik dat er veel omzet bij de overheid verloren is gegaan. Â
In de periode van 2008-2015 daalde bij de tien bedrijven samen het gemiddelde aantal medewerkers in FTE met niet minder dan 36,8% tot 15.676 medewerkers. Het werd een geleidelijke, maar substantiële daling, De gemiddelde omzet per medewerker steeg wel met 19% tot €185.000, maar dat was niet genoeg om de winstgevendheid op peil te houden. Dat komt ook omdat de totale personeelskosten als percentage van de omzet op iets meer dan 50% hoog zijn en sedert 2007 niet dalen maar eerder toenemen.Â
Met andere woorden, automatisering van arbeid zet in de IT dienstverlening zelf niet door.
Met de winstgevendheid is het slecht afgelopen. Van de tien grootste leveranciers hebben we sedert 2007 de omzet en het bedrijfsresultaat opgeteld om daaruit de gemiddelde operationele winstgevendheid te destilleren. Die bedroeg in 2007 nog een mooie 7,7%, een niveau dat sindsdien niet meer is gehaald. In 2011 en 2012 zakte die zelfs onder de 2% om in 2015 weer op 3,3% uit te komen.
Minstens het dubbele is nodig om te kunnen investeren in de toekomst. Maar de verschillen zijn groot met Avanade structureel meer dan 15%  en Ordina weer in het rood. De IT dienstverlening beleefde tien verloren jaren.
AME Research  Adriaan Meij